शव्द

अधुरा ती रहरहरु, साँचेर हुन्छ के ? मायाँ बिनाको जीन्दगी, बाँचेर हुन्छ के ?? तिमी छौ म छु र पो, यो महफील छ एक्लै-एक्लै रोदीमा, नाचेर हुन्छ के ? जे भन्नु छ हाकी-पछारी, समक्ष भन, पीठ्युँ पछाडी कुरा, काटेर हुन्छ के ? पीरलो के हो आउ, बसौँ वार्ता थालौ, आफैँलाइ यस्तो सधैँ, ढाँटेर हुन्छ के ? फोक्कैमा झर्किन्छौ ’ईन्द्र’! मदेखि तर्किन्छौ, मनका कोमल आँकुरा, भाँचेर हुन्छ के ? -------------0000-------------------

जा भ"वरा जा,जा अव जा ! कर्कश आवाज, भैगो नसुना !! देखे" तेरो प्यार,छद्म व्यवहार, झुठ्ठो लोकाचार,अव नजता ! कहा" गए ती कसम ? वाचा के भए ?? विर्सीए कसरी ? बितेका कुरा ! जा भ“वरा त“,वापस न आ, प्रेम-आलाप कहि“,अन्तै दोहोरा ! --------------000-----------------

न रस् न राग्,न सूर न ताल् ! यसै टिपेर मिल्कायौ फूल् ! चिनेनौँ कि त तिमीले माल ! यसै टिपेर मिल्कायौ फूल् !! तिमी पत्थर हो,फलामको खील,खै कुरा बुझेको तिमिले ? कठैबरा त्यो निर्दोषको बेहाल ! यसै टिपेर मिल्कायौ फूल् !! आह ! कति दुखे होला निर्धाको दील,खै कुरा बुझेको तिमिले ? कसरी ठग्यौ बुनेर नौजाल ! यसै टिपेर मिल्कायौ फूल् !! तिमी स्याल-ब्वाँसो हो,तिमी चील, खै कुरा बुझेको तिमिले ? जे मा पनि काढ्छौ तिमिले –याल ! यसै टिपेर मिल्कायौ फूल् !! कहाँ ती सौरभ,कहाँ त्यो जलील,खै कुरा बुझेको तिमिले ? यो "इन्द्र"-कमल,त्यो गन्दा आहाल ! यसै टिपेर मिल्कायौ फूल् !! -----------------0000000000------------------

सज्जनको छ कन्तबिजोग,दुस्कर्म भो हावी हजूर ! निर्धा,दीन-दुःखी उपर,हुन्छ जथाभावी हजूर !! मुलुक बन्यो पापकुण्ड,पापै फुल्छ,पापै फल्छ, फलिफाप छ गोरखधन्दा,ठगै इन्कलावी हजूर ! भविष्य छ रसातलमा,जिम्मा लिने कोहि छैन , नैतिकता नै बिके पछि,के जिम्मा के दावी हजूर ?! हाँडीगाउँ भो देश हाम्रो,कहिँ न हुने यहिँ हुन्छ, असँभव यहाँ केहि छैन,नेता छन मेधावी हजूर ! गाइको दुधले नुहाएका,अग्रज हाम्रा स्नीग्ध छन, ओँठमा छ रे दीव्य वाणी,जीवन छ मायावी हजूर ! -------------------0000----------------------

रस चुसेर माहूरी, फुर्र उडेर हरायौ ! केवल याद अनुपम,यहाँ छोडेर हरायौ !! भाव जगाइ भर्खर,मायाँको बीज फुटाइ, आफ्नै हातले अँकुर,किन गोडेर हरायौ ! शहनाइ बज्दै थियो,महफिल सज्दै थियो, हतारमा यस्तो किन ? मुख मोडेर हरायौ ! चाहना अपुरै रहे,मेरा योजना अधुरै, निमेषमा यसै कसरि,नाता तोडेर हरायौ ! पात-पात आभास तिम्रो,फुल-फुल सुवास, रोम-रोममा मादकता,तिमि जोडेर हरायौ ! -----------0000000--------------

आतँकको भेलबाढीमा,बस्ती उजाड् हुन्छन् तमाम् ! खण्डहरमा उभिएर, हाँस्छ एउटा रून्छन् तमाम् !! कल्पनाको मधुवनमा,भँवरालाइ घुमाउँछन्, फक्राएर फूल कृतृम,विचरालाइ थुन्छन् तमाम् ! रणनीति छ कण्-कणमा,इमान-जमान बिक्रीमा छ, बडे-बडे विद्वान् अचेल, भ्रमजाल बुन्छन् तमाम् ! जलप लगाइ बोल्न सके, सुनको भाउमा नून बिक्छ, हाम्रो यहाँ स्वभावतः, चिल्ला कुरा सुन्छन् तमाम् ! खुकुरीलाइ थाहा हुँदैन,अचानोको पीर-वेदना, सुदूर गाउँमा निश्छल मुहार,खून-आँसुले धुन्छन् तमाम् ! -------------------------00000---------------------

चाहना डढेर मेरा,चिहान बन्दै गए ! सपना मेरा क्रमशः,बैमान बन्दै गए !! सम्बन्ध टुटेको छ,साथ हठात छुटेको छ, अब ठाँटी-चोेतारीहरू,मुग्लान बन्दै गए ! मन बेचैन छ अचेल,मगज असहज छ, भाव तड्पेर सतत् , अन्जान बन्दै गए ! दग्ध हृदय लीएर,भग्न जीवन जीएर, हर साँझ-बिहान मेरा,विरान बन्दै गए ! कसलाइ के थाहा ? कति दुखेको छ मन यहाँ, तिम्रो पलायनमा रहरहरू,अवशान बन्दै गए ! -------------00000---------------

मायाँमा म बर्बाद भएँ, सर्वस्व गुमाएँ ! जानी-जानी मैले तिम्लाइ,यो दिल लुटाएँ !! अँोठ भए मदिरा ती, अँाखामा छ जादू , मदहोश म यन्त्रचालीत,शनै-शनै अाएँ ! गालामा स्याउ फलेको छ,चुल्ठो नागवेली, त्यसमाथी यो छुनुमुनु,मैले मन पराएँ ! वाणीमा छ सूर तिम्रो,चालमा छ ताल, ढुकढुकीले भाखा हाल्यो,प्रेम-गीत गाएँ ! प्रारव्ध त्यस्तै भयो,बिवेक डगमगायो, धेरै दुःख पाएँ मैले,धेरै हण्डर खाएँ ! ----------0000------------

हाँगाबाट आज फूल झरेको छ ! यताबाट त्यो मन कतै सरेको छ !! शव्द-शव्द थाले पड्कन अचेल, बचनमा तिम्रो बारूद भरेको छ ! अशान्त छौ तिमी अधीर छौ मान्दछु, तर मेरो मायाँ कहाँनेर मरेको छ ? तिम्रा पनि विघ्न-वाधा हुनन धेरै, हूरी चलेको छ,चट्याङ परेको छ ! तिमी तर्केको क्षण म बिर्सुँ कसरी ? परन्तु दिल नदुख्ने प्रण गरेको छ ! मानौँ एउटा सँकट आज टरेको छ ! यताबाट त्यो मन कतै सरेको छ !! -------------------000------------------------

प्रेममा लिप्त जोडी ढूकुरको,भावनाको भेल हो गजल ! शव्द,सन्दर्भ र सौन्दर्यको,लुकामारी खेल हो गजल !! काब्य शौष्ठव र छटा,श्रूति मधूर, एवम् भाव गम्भीर, प्रतिक,बिम्ब र उपमाको, सुन्दर तालमेल हो गजल ! राजनीति प्रेम र धर्म, दर्शन,समाज अनि मान्छे, धनी-गरीव र सुख-दुःखको विगत-अचेल हो गजल ! रदिफ,काफिया र शेर,मक्ता,मत्ला अनि मिसरा, सुस्पष्ट नियम र बहरहरूको,हथकडी-नेल हो गजल ! शव्द र विचार ओइरेर खालि, कहाँ गजल बन्छ र ? भाव, गुञ्जन र गायकीको,त्रीकोणीय स्केल हो गजल ! ---------------------000-------------------------

ती वचन के भए, कहाँ गए ती कसम् ? तिमी कता गयौ, कहाँ हरायौ पूनम् ?? जीवनको हर मोडमा,उही विछोड्को क्रम् ! कति सहूँ ए जून् ! पीर,वेदना र जखम् ? सर्वथा रित्तो छु,तिमि बिना म खोक्रो छु, तन्-मनमा तिमि छौ, तिम्रै छ चाह हरदम् ! प्रेमको उत्तरार्द्धमा,कुन गोलार्द्ध पुग्यौ प्रिय ? कहाँ पाउँछौ तिमि,सत्यमम्-शिवम्-सुन्दरम् ?? फेरी मधुमास आयो,चमेली सुवास छायो, तिमी कहाँ चाँदनी ? किन भूल्यौ यो मौसम् ?? --------------------000------------------------

पेट रित्तो छ र पनि, अघाइरहेका यी भाईहरू ! पग्-पगमा जीवन, चहर्याइरहेका यी भाईहरू !! सार्थकताले हिजै हो, बार-बान्नो लाइसकेको, बिना पैरवी मुकाम, धाइरहेका यी भाईहरू ! आफ्नो नैतिक मूल्यमा,यत्रो लूटपाट हुँदा पनि, पराया सँस्कारमा हाय ! रमाइरहेका यी भाईहरू ! निकम्मा छ यो पुस्ता, भ्रष्ट छ,विश्वास यहाँ रहेन, पल-पल आपस्तमा,मात खाइरहेका यी भाईहरू ! आदर्श बलात्कृत छ,जन-अस्मिता क्षत-विक्षत, पाप र दुष्कर्मलाइ खूब, सघाइरहेका यी भाईहरू ! यो कस्तो कालखण्ड हो, के हुँदैछ यहाँ था'छैन, होहल्लामा यसै जीब्रो, चपाइरहेका यी भाईहरू !

यो उतार-चढाव अनि कालचक्र ! तनाव-भडकाव अनि कालचक्र !! तिम्रा आदर्शको देख्यो के हाल छ, गृहकलह-मनमुटाव अनि कालचक्र ! मक्ख थियौ,युद्ध जीतेथ्यौ के पायौ ? त्रासदी अभाव अनि कालचक्र ! तिमि हताश छौ,खोइ त्यो जोश, विषुवत स्वभाव अनि कालचक्र ! मान्छे,मानव बन्नलाइ वाञ्छनीय छ , एक अर्को इन्कलाब अनि कालचक्र !

सुक्ख देखी टाढा,खुशी भन्दा दूर हाय जीन्दगी ! मरी-मरीकन यसै बाँच्न मजबूर हाय जीन्दगी !! गद्-गद् छन ती छाडा छन जो केही सफल भए, निर्धा-दूखीका निम्ति अमिलो अङ्गूर हाय जीन्दगी ! तमोगुणले भ्रष्ट हुन्छ मानिस आलोचना सुन्दैन , बेहूली नमाग्दै जन्ति जान आतूर हाय जीन्दगी ! जीवन पानी हो जो बगीरहन्छ सतत् बगीरहन्छ, कहीँ ज्वार उठेको छ कहीँ गिरेको नूर हाय जीन्दगी ! सँक्रमीत छ चाहना,आकाँक्षा अनियन्त्रीत उत्तिकै, अनाचार र परपीडा बनेको छ दस्तूर हाय जीन्दगी !

थर्पुमा च्याँखे थापीएको, जुवा यो जीन्दगी ! यति हल्का कि सिमलको भुवा यो जीन्दगी !! अाफ्नो वरीपरी, तिम्ले सिउंडी उमारे पछी, घरको भयो न घाटको भतुवा यो जीन्दगी ! अस्थिरता, अनिश्चय र भ्रम हरदम यहाँ, कुहिरो, तुवाँलो र धुंवा यो जीन्दगी ! रमझम-रमितामा, रोदी र सोरठीमा , गजबले लक्ष भुलेको बटुवा यो जीन्दगी ! 'इन्द्र' तेरो ठाँट-बाँट र तडक-भडक देखी , यसै उतर्सीएको पानी मरूवा यो जीन्दगी ! -----------------000---------------------------

अनेकौँ मोड्हरूमा मरेर, बारम्बार बाँच्दै छु ! प्राप्तीविहीन सँधर्षको, उपसँहार बाँच्दै छु !! वर्ष-वर्ष गरेर, एउटा सग्लो कार्यकाल बित्यो , के पाएँ ?गुमाएँ के ?वस्तुतः यस्तै दोधार बाँच्दै छु ! यस्तो भयङ्कर आँधी चल्यो, कि कायापलट भयो , प्लेगले ओकलेको म, धम्कीको बिमार बाँच्दै छु ! ठूल्ठूला शक्तीस्तम्भ, जो कालचक्रमा भासिए गए , सौजन्य यो जीवन, मृत्युबाट फरार बाँच्दै छु ! 'इन्द्र' ! तेरो वक्रनजरको, म शिकार बाँच्दै छु ! यस दण्डकारण्यमा, बनेर ठूलो भार बाँच्दै छु !! -------------------000----------------------

काँढा माझ बनेको यो, हाम्रो घरबार हेर्नोस ! चुनौति छ जिजीविषा, यहाँ बारम्बार हेर्नोस !! कस्तो दिनमा जन्मीएछ,आतङ्कमै बाँच्नु पर्ने , यत्र-तत्र सर्वब्याप्त, खुकुरीको धार हेर्नोस ! अस्थिरता, अनिश्चय र, अशान्ती हरदम यहाँ , आशँका छ मगजभरी, दिलमा हाहाकार हेर्नोस ! भूगोलमा छ पाउ त के भो ? अन्तरले आकाश चुम्छ , समुन्द्र छ छाती हाम्रो, उभेको निधार हेर्नोस ! बीच शहरको लावा-लश्कर, सवयात्रा जस्तो लाग्छ , चीरनिन्द्रामा हो कि विवेक, फोरी गजबार हेर्नोस ! ------------------------000-------------------------